- Ćwiczenia narządów artykulacyjnych
Zaczynamy od kilku powtórzeń w ciągu dnia, stopniowo zwiększając ich ilość. Nie ćwiczymy zbyt długo – lepiej zrobić 3 serie po 5 powtórzeń danego ćwiczenia w ciągu dnia, niż przez 15 minut ćwiczyć bez przerwy. - Zabawy z lustrem, utrwalające świadomość ciała i twarzy. Wiele dzieci nie potrafi samodzielnie kontrolować pracy własnych mięśni, dlatego ćwiczenia warto zacząć od wspólnego tworzenia zabawnych min. Te zabawy są zazwyczaj bardzo radosne
i doskonale zachęcają do ćwiczeń buzi i języka.
1. „Smaczne” ćwiczenia warg
• Staramy się jeść słone paluszki tylko przy pomocy ust. Nie wolno pomagać sobie
rękami (zwłaszcza gdy dziecko nie mówi sz, ż, cz, dż, ł). - Wąsy z paluszków. Prosimy dziecko ale umieściło paluszek lub długą chrupkę pomiędzy wargą górną a nosem i przytrzymało jak najdłużej. Celem ćwiczenia jest wzmocnienie wargi górnej oraz uwidocznienie czerwienia wargowej.
- Rysowanie ustami. Kredkę lub pędzelek w usta i malujemy (zwłaszcza gdy dziecko nie mówi głosek w, f, p, b, m).
- Trzymamy łyżeczkę w buzi ustami za uchwyt. Na tę cześć łyżeczki, którą zazwyczaj jemy kładziemy żelka, winogrono, lub cukierka. Dziecko musi je przenieść na jakąś odległość. Jeśli się uda może zjeść smakołyk (zwłaszcza gdy dziecko nie mówi głosek w, f, p, b, m).
- Chwytanie wargami okruszków. Prosimy dziecko ale samymi wargami spróbowało złapać drobne okruszki, np. ciastek chleba, chrupek. Ćwiczenia wzmacnia mięsień okrężny ust.
2. „Smaczne” ćwiczenia języka
- Wałek dziąsłowy (twardą, wypukłą powierzchnie za górnymi zębami), smarujemy
dziecku czekoladowym kremem do pieczywa, miodem albo dżemem, a następnie zachęcamy, żeby zlizało smakołyk czubkiem języka.
Jednocześnie pilnujemy, żeby buzia była cały czas szeroko otwarta (ćwiczenie wskazane, gdy dziecko uczy się sz, ż, cz, dż, r) - Opłatek (kawałeczek suchego wafla lub andruta) przyklejamy na wałek dziąsłowy i dziecko musi go strącić
szerokim językiem, wpychając jedzenie do środka nie na zewnątrz (zwłaszcza dobre na r). Buzia szeroko otwarta. - Kładziemy dziecku na środku języka jedną małą rodzynkę i zachęcamy do utworzenia miseczki. Ma podnieść boki
języka i czubek (gdy dziecko uczy się sz, ż, cz, dż). - Smarujemy dziecku usta miodem, dżemem lub kremem czekoladowym i zachęcamy do oblizywania (to ćwiczenie wykonuje się przy szeroko otwartych ustach).
- Zbieranie czubkiem języka z talerzyka lub serwetki pojedynczych ziarenek ryżu preparowanego lub płatków kukurydzianych.
- Wciąganie spaghetti bez użycia rąk.
- Podawanie dziecku gęstych jogurtów lub soków przez rurki o różnych kształtach
(szczególnie dla tych dzieci, które mają problemy z wymową głosek [k] i [g]). - I wszystko razem, czyli jak uatrakcyjnić ćwiczenia - Opowiadanie dzieciom,
wymyślonych specjalnie dla nich, historyjek i bajek logopedycznych, np.
Malarz maluje sufit. (przesuwanie językiem po podniebieniu od zębów do podniebienia miękkiego). Zamalowuje plamy w kilku miejscach. (czubkiem języka dotykanie kilka razy podniebienia). Następnie maluje ściany- najpierw jedną potem drugą. (przesuwanie językiem po wewnętrznej stronie policzków), itd.
• Wybranym przedmiotom „przypisujemy” określone ćwiczenie. Dziecko losuje lub wybiera przedmiot a my odczytujemy jego znaczenie w zabawie, np.
- ołówek – wysuwanie i chowanie chudego, ostrego języka;
- - zegarek – poruszanie językiem z kącika do kącika warg;
- - łyżeczka – wysuwanie szerokiego języka (język łopata);
- - serduszko – cmokanie;
- - nożyczki – otwieranie i zamykanie ust, itp.
- Ćwiczenia dopasowujemy tak, by maksymalnie przygotować aparat artykulacyjny do realizacji określonej głoski którą dziecko ćwiczy.